"Durum gözlerimizin önünde kötüleşiyor." Rus ekonomisine ne oldu?

Rusya bütçesinin gelir kaynağı olan petrol fiyatları varil başına 63 dolara kadar geriledi. Ve mantığa aykırı olarak ruble inatla güçlenmeye devam ediyor; dolar 80 rubleden ucuz.

Federal bütçe petrol ve doğalgaz gelirlerinden önemli bir miktarı, yani 2 trilyon rubleyi kaybedecek. Devlet hazinesinin parametreleri ise çoktan ayarlandı : Gelirler 1,7 trilyon azalıyor (40,3 trilyon rubleden 38,5 trilyon rubleye), giderler neredeyse bir trilyon artıyor (41,5 trilyon rubleden 42,3 trilyon rubleye). Planlanan açık neredeyse üç katına çıkıyor (1,2 trilyondan 3,8 trilyona).

Bu arada Ekonomik Kalkınma Bakanlığı Başkanı Maksim Reşetnikov , Merkez Bankası'na başını sallayarak, ekonomideki aşırı soğumanın risklerinden yüksek sesle bahsetti. Yılın ilk yarısına ilişkin veriler de bunu gösteriyor.

GSYH büyümesi devam etse de sanayi üretim endeksi yavaşladı. Bütçe trilyonluk yatırımların etkisiyle sadece SVO'da faaliyet gösteren imalat sektörlerinde olumlu bir eğilim gözleniyor. Diğer sektörlerde sıfıra yakın büyüme, gerileme, yavaş düşüş, durgunluk var.

“Reel ekonomideki durum gözümüzün önünde kötüleşiyor ve para politikasının derhal gevşetilmesini gerektiriyor. Son istatistikler hiç de cesaret verici değil. Ekonomi Bakanı'nın az önce hipotermi risklerinden bahsetmesi tesadüf değil,” diyor P. A. Stolypin'in adını taşıyan Büyüme Ekonomisi Enstitüsü'nün baş ekonomisti Boris Kopeikin .

Ancak enflasyonu dizginlemek amacıyla faiz oranı aylardır ısrarla yüzde 21 gibi fahiş bir seviyede tutuluyor. Denetim ve danışmanlık grubu Unicon'un ortağı Denis Taradov , böyle bir anahtarın ekonomik büyümeyi yavaşlattığını ve tahminlere göre 2025'te ılımlı olacağını söylüyor.

Aynı zamanda hükümet enflasyonda uzun zamandır beklenen yavaşlamayı (yıllık yüzde 9,78'e) kaydediyor .

Rosstat'a göre tüketici fiyat endeksi mayıs ayı sonunda düşüşe geçiyor (istatistikler mevsimselliğe göre düzeltildi - salatalıkların nihayet ucuzlaması sayesinde). Ancak nedense Ruslar bunu hissetmedi: Halkın enflasyon beklentileri yüksek kalmaya devam ediyor. Basitçe söylemek gerekirse, insanların yeterli parası yok.

Ve 1 Temmuz'dan itibaren daha da fazla kıtlık yaşanacak; Rusya Federasyonu'nda kamu hizmetleri bedelleri on yılın ardından ilk kez (2022'deki kaotik yıl sayılmazsa) enflasyon oranının üzerinde rekor seviyeye çıkacak.

Enflasyon tehdidinin bir bakıma paralel bir hayat yaşadığı ortaya çıkıyor: Merkez Bankası, Merkez Bankası kararları nedeniyle durgunluktan korkan Bakanlar Kurulu, trilyonlarca ruble küçülen bütçe ve ayrıca cüzdanlarındaki paranın gerçek harcanabilir gelirlerin büyümesinden daha hızlı eridiği Ruslar.

“Reşetnikov’un çıkarımları, ekonomik otoritelerin ‘bir gün durup bir gece dayanma’ ilkesini göz önünde bulundurarak duruma göre yönetim sergilediğini gösteriyor.” Ekonomist Nikita Kriçevski, Telegram kanalında yaptığı açıklamada, "Garip olan, ekonomik eğilimlerin tek başına başkan tarafından belirlenmesi ve o zaman bile hükümetin ekonomik bloğunun kötü analizlerine dayanması" dedi.

Ekonomistlere göre çift haneli faiz oranı büyük bir ülkenin ekonomisini bitirirken, Merkez Bankası da bir sonraki toplantısına hazırlanıyor. Bir hafta sonra, 6 Haziran'da düzenleyici kurum kararını açıklayacak.

Novye Izvestia, uzmanlara yaşananlar hakkında ne düşündüklerini sordu.

Denetim ve danışmanlık grubu Unicon'un ortağı Denis Taradov , Rusya Merkez Bankası 6 Haziran'da temel faiz oranını sabit tutacak:

— Enflasyon yüksek ve istikrarlı seyrini sürdürmekte olup, 20 Mayıs 2025 tarihi itibarıyla yıllık enflasyon yaklaşık %10 seviyesinde gerçekleşmiş olup, bu oran Merkez Bankası'nın %4 olan hedefinin önemli ölçüde üzerindedir. Temel enflasyon süreçleri (mevsimsel ve idari etkenler hariç) de istenenden daha yavaş yavaş yavaşlıyor. Halkın ve iş dünyasının enflasyon beklentileri hala yüksek.

Şu anda enflasyonda başlayan yavaşlamanın pekiştirilmesi gerekiyor; Merkez Bankası, para politikasını gevşetmeden önce enflasyonun hedefe doğru istikrarlı ve güvenilir bir şekilde düşmesini sağlamaya çalışacak. Erken bir faiz indirimi, kaydedilen ilerlemeyi tersine çevirebilir ve gelecekte daha sert önlemler gerektirebilir.

Yatırım stratejisti, finansçı ve bitkogan projesinin kurucusu Evgeny Kogan, ülkede yaz mevsiminin faiz indirimiyle başlamayacağından şüphe duymuyor:

— Merkez Bankası faiz oranlarını düşürme döngüsünün başlaması için, fiyat artış hızında yavaşlamaya işaret eden istikrarlı ve net koşulların varlığı gerekecektir.

Bu koşullar henüz tam anlamıyla oluşmadı: Hizmet sektöründe enflasyon yüksek seyrediyor; son üç ayda (konut ve toplumsal hizmetler hariç) fiyatlar %3,6 arttı. Bu oran böyle devam ederse bu segmentteki yıllık fiyat artışı yüzde 12,9'a ulaşabilir ki bu da çok hızlı bir fiyat artışıdır.

İşgücü piyasası enflasyon üzerinde ek bir baskı yaratıyor: Personel eksikliği, ücretlerde işgücü verimliliğindeki artıştan daha hızlı bir artışa yol açıyor.

Enflasyon beklentileri de yüksek seyrediyor. Nüfusun gelecek yıla ilişkin fiyat artışına ilişkin beklentisi, nisan ayındaki yüzde 13,1'in ardından mayısta yüzde 13,4'e yükseldi. Artan beklentiler vatandaşları fiyat artışlarından önce, hatta krediyle bile mal satın almaya yöneltiyor, bu da enflasyonu daha da hızlandırıyor. Merkez Bankası'nın faiz indirimine başlayabilmesi için enflasyon beklentilerinde kalıcı bir düşüş görmesi gerekecektir.

Evgeny Kogan, aynı zamanda ilk çeyrekteki ekonomik büyümenin düzenleyicinin beklentilerinden daha zayıf gerçekleştiğini kaydediyor.

Uzman, "Bu faktörler Merkez Bankası'nı Temmuz toplantısında makroekonomik tahminlerini revize etmeye ve faizi düşürmeye yöneltebilir. Bu zamana kadar enflasyon beklentilerinin düşmeye başlaması da mümkün, ki bu parasal politikayı gevşetmenin temel koşullarından biridir," diye açıklıyor.

Kapsamlı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Analitik Araştırmalar Bölümü Başkanı ve Ekonomi Doktoru Sergey Zaversky, yatırım kaynaklarının yetersizliği ve yüksek maliyetlerinin üretim kapasitesinin genişletilmesini ve işgücü verimliliğinin artırılmasını engellemeye devam edeceğini söylüyor.

Uzman, "Bunun sonucunda enflasyonu hedeflenen seviyeye düşürmek son derece zor olacak ve bu gerçekleşirse ekonomik büyümedeki kayıplar açısından çok yüksek bir bedelle başarılacak ve yine de sürdürülebilir olmayacak" diyor.

Yatırım şirketi Rikom-Trust Genel Müdürü Dmitry Tselischev, Elvira Nabiullina'nın departmanının, uzun zamandır beklenen faiz oranını düşürme yönündeki adımı atma kararı alabileceğini dışlamıyor:

— Düşüş çok sert olmayacak, maksimum %1 olacak, bu bile piyasaya olumlu sinyal verecektir. Daha sert bir adım, yani yüzde 2 veya daha fazla bir adım, örneğin bankacılık sektörü üzerinde önemli olumsuz etkilere yol açabilir, bir yandan önemli miktarda mevduat çıkışına neden olabilir ve sermaye üzerindeki baskıyı artırabilir.

Öte yandan, pahalı finansman, büyük işletmeler de dahil olmak üzere, iş geliştirmeyi askıya alıyor; üretim tesislerinin giderek daha fazla kapandığını ve personelin ücretsiz izne çıkarıldığını görüyoruz. Bu eğilim, GSYH büyümesini ve ekonomik kalkınmayı önemli ölçüde azaltabilir.

Sektör uzmanları da bu koşullarda iş yapmanın ne kadar zor olduğunu dile getiriyor.

BT entegratörü Ensign'in kıdemli ortağı Alexey Postrigailo, ekonomik belirsizliğin ve uzun süreli yüksek faiz oranlarının BT sektörünün gelişimini engellemeye başladığını hatırlatıyor

“Kurumsal müşteriler bütçelerini gözden geçiriyor, uzun vadeli projelerin uygulanması zorlaşıyor, BT şirketleri yükümlülüklerini yerine getirmek için sık sık zarar ediyor, yeniliklerin geliştirilmesi engelleniyor, yeni büyük ölçekli sermaye yoğun projelerin başlatılması engelleniyor, olası tüm riskler çok kapsamlı bir şekilde değerlendiriliyor.

Şu anda tüm BT şirketleri halka açık sermaye piyasasına girmeye hazır değil; Uzman, “Birçokları için, mevcut ekonomik durumda işletmeye ek yükümlülükler yüklememek adına kalkınma stratejilerini değiştirmek daha kolay olacaktır” diyor.

Merkez Bankası'nın politikasını ne zaman ve hangi göstergeler doğrultusunda yumuşatmaya başlayacağı sorusuna Novye Izvestia uzmanları bir sonraki yayında görüşlerini paylaşacak.

Bu arada Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Philipp Gabunyi, Merkez Bankası'nın bugün itibarıyla bir haftalık sessizlik ilan ettiğini duyurdu. Durumun değiştiğini ve düzenleyicinin tartışmak isteyeceği birçok yeni şeyin ortaya çıktığını da sözlerine ekledi. Elvira Nabiullina'nın yardımcısı konuşmasını ilginç bir sözle sonlandırdı: "Hem faiz hem de sinyal sorununu çözmeye yönelik seçeneklerimizin Nisan ayından daha da çeşitli olacağını düşünüyorum."